26 Οκτωβρίου 2018
Επαμεινώνδας Ε. Πανάς,
σ.Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Στην ιστορική μας πορεία ως Έθνος, κάτω από το πρίσμα της αντικειμενικής επίγνωσης οδηγούμαστε σε μια από τις ξεχωριστές μοναδικότητες σε σχέση με τα υπόλοιπα έθνη.
Αυτή η μοναδικότητα δεν πρέπει να ξεχαστεί γιατί η λήθη της θα οδηγήσει στον αφανισμό των ίδιων των Ελλήνων.
Η πρώτη διαπίστωση αυτής της μοναδικότητας ξεκινά με ένα ελάττωμα. Η αληθινή εικόνα ενός λαού και ενός έθνους πρέπει να ξεκινά με την προβολή των ελαττωμάτων του. Η ιστορία μας το αποδεικνύει περίτρανα. Όταν είμαστε όλοι μαζί μονιασμένοι επιτυγχάνουμε τα ακατόρθωτα. Απόδειξη ο Οκτώβρης του 1940 και το ιστορικό «ΟΧΙ». Προκαλέσαμε τον παγκόσμιο θαυμασμό, όμως, ο θρίαμβος δεν κράτησε πολύ. Διότι τον διαδέχτηκε η διάλυση και ο αλληλοσπαραγμός. Η μοναδικότητα της εγωπάθειας, των αντιζηλιών και του εμφύλιου μίσους. Εγωπάθεια, αντιζηλία, εμπάθεια, φθόνος.
Αναφερθήκαμε στην περίπτωση της 28ης Οκτωβρίου του 1940 και των μετέπειτα τραυματικών γεγονότων. Το φοβερό χτικιό της εγωπάθειας, της αντιζηλίας του φθόνου και της εμπάθειας φαίνεται ότι είναι ανίατα και ακατανίκητα.
Ακόμη και σήμερα σε πολλές ενέργειές μας αντανακλάται αυτός ο φθόνος. Η ένταση και η έκτασή του είναι τέτοια που νομίζεις τελικά ότι αυτό το Έθνος αποτελείται από ανθρώπους που ο ένας φθονεί τον άλλο. Αυτός ο φθόνος διαλύει τα πάντα. Διαλύει κάθε σεβασμό προς τις αξίες και την προσφορά στον τόπο. Διαλύει τον σωστό στοχασμό. Ακόμα και σήμερα με την κρίση δεν στοχαζόμαστε ως Έθνος. Το Έθνος δυστυχώς βρίσκεται σε ηθική κατάπτωση.
Σε αντιδιαστολή θέλουμε να αναδείξουμε μια άλλη χαρακτηριστική μοναδικότητα, αυτήν της προσφοράς προς την Πατρίδα των Ευεργετών.
Η συμβολή των Ευεργετών στη χώρα μας έχει τη δική της πλούσια και λαμπρή ιστορία της άδολης αγάπης των Ελλήνων για την Πατρίδα. Σε καιρούς όχι εύκολους αλλά κρίσεων, σκλαβιάς, οι Έλληνες Ευεργέτες με αξιοθαύμαστα έργα συνέβαλλαν στη θεμελίωση της χώρας.
Διαβάζοντας τις διαθήκες των Ευεργετών θα αντιληφθεί κάποιος με την ξεκάθαρη γραφή τους στην αφιέρωση του μεγαλύτερου μέρους της περιουσίας τους για το καλό της Πατρίδας.
Όλοι αυτοί οι Ευεργέτες δημιουργούν την περιουσία τους όχι στην Ελλάδα αλλά στην ξενιτιά. Εκεί δουλεύουν μέρα-νύχτα, εκεί ιδρώνουν κάτω από αντίξοες συνθήκες με θυσίες και δημιουργούν τις Κοινότητες των Ελλήνων.
Ο Ίων Δραγούμης γράφει χαρακτηριστικά: «Όπου βρεθούνε δέκα Ρωμιοί φτιάνουν Κοινότητα». Συνάζουν πρώτα χρήματα για την εκκλησιά. Άμα τη χτίσουνε φέρνουν παπά. Έπειτα και τις γυναίκες τους. Ύστερα, με τους δίσκους της εκκλησίας, συνάζουν χρήματα και φτιάνουνε σχολειό. Τέλος φέρνουνε δάσκαλο για τα παιδιά τους – και να την η Κοινότητα.»
Στις 2 Απριλίου 1827 από τη Γ’ Εθνική Συνέλευση Τροιζηνίας εκλέγεται Κυβερνήτης της Ελλάδας ο Ι. Καποδίστριας. Στις 14 Ιουλίου 1827 απευθύνει ο Ιωάννης Καποδίστριας επιστολή στους πλούσιους εμπόρους της Μόσχας – Ζωσιμά, Ριζάρη, Κούμπαρη: «Αι ειδήσεις – γράφει – που ελάβατε από παντού σας έκαμαν γνωστήν την κατάστασιν τα Πατρίδος. Γνωρίζετε επίσης, ότι ηνοιχθη δάνειο εις την Κέρκυραν και καλούνται να μετάσχουν σε αυτό όλοι οι ευκατάστατοι Έλληνες της Ευρώπης για να καλυφθούν προσωρινώς αι κατεπείγουσαι ανάγκαι του Έθνους και μάλιστα αι ανάγκαι εις τροφάς… Φίλτατοι ομογενείς, τούτο θεωρώ ως το έσχατον και φριχτότατον κίνδυνον της Πατρίδος και για αυτό βλέπου ακόμη περισσότερο επείγουσα την ανάγκη της χρηματικής βοηθείας. Και εγώ μεν προσέφερα ό,τι μου ήτω δυνατόν. Προς όλους δε τους εν Ευρώπη ομογενείς απευθύνω την πρόσκληση της Πατρίδος και προσδοκώ από σας φίλοι τα μέγιστα, διότι και πλούσιοι είστε και φήμη έχτε χρηστών πολιτών… Μη λέγετε μεταξύ σας, ότι αι μέγισται της Ευρώπης δυνάμεις φροντίζουν συνεχώς περί της Σωτηρίας των Ελλήνων. Τούτο βεβαίως αληθεύει. Αλλά και οι Έλληνες οφείλουν να ενδιαφέρονται δια τους αδελφούς των…»
Οι ομογενείς επιχειρηματίες έσπευσαν και βοήθησαν γενναιόδωρα την Πατρίδα.
Αυτοί οι Έλληνες από την ξενιτιά με την προσφορά τους σε όλους τους τομείς της Ελλάδας έδωσαν το «παρών». Όχι με τυμπανοκρουσίες αλλά με έργα αγάπης για την Πατρίδα. Άμα τολμήσουμε να απαριθμήσουμε τα έργα χρειαζόμαστε ολόκληρο τόμο για να τα περιγράψουμε. Απλά αυτά τα έργα και σήμερα βροντοφωνούν, είναι το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Παναθηναϊκό Στάδιο, το μέγαρο Ζαππείου, η Σχολή Ευελπίδων, το Πανεπιστήμιο, Σχολεία, Νοσοκομεία, Αρσάκειο, Ριζάριο, κ.λπ.
Θα σταθούμε ενδεικτικά στον Ριζάρη, ο οποίος γράφει το 1825 από την Μόσχα στον Κοραή που έμενε στο Παρίσι, εκθέτοντάς του τα αισθήματά του και τους στοχασμούς του: «Σεβάσμιέ μου Κύριε. Είμαι, κατά δυστυχίαν, ολιγομαθής, αγάπησα όμως πάντοτε τας μαθήσεις και ετίμησα του πεπαιδευμένου, αλλ’ αι δυστυχίαι της Ελλάδος δεν μοι επέτρεψαν να ευχαριστήσω την επιθυμία μου. Δια τας ιδίας δυστυχίας και εγώ και ο μακαρίτης αδερφός μου εζήσαμε μακράν της Πατρίδος μας και επιθυμώντας να την ιδώμεν ελευθέραν απωλέσαμε τον καιρό μας και ήδη πλησιάζει και σε εμέ η γεροντική ηλικία χωρίς να έχουμε κληρονόμους αλλά και ο μακαρίτης αδερφός μου και εγώ απεφασίσαμε να αφήσομε κληρονόμο την Πατρίδα μας και επειδή, κατά τη γνώμη μας, δεν είναι άλλον ωφελειμότερον από την παιδείαν και ορθήν ανατροφή των νέων, ο προ ενός έτους αποθανών αδερφός μου διώρισε το επιβάλλον μέρος της καταστάσεώς μας, με το οποίον ενώνω και εγώ το ιδικό μου δια να συστήσω σχολείον εις την Πατρίδα μας.»
Το ωραίο αυτό γράμμα δείχνει τον ζήλο των Ελλήνων ομογενών για την μητέρα Πατρίδα.
Κίνητρο των Ευεργετών ήταν πάντα η βαθειά αγάπη προς την Πατρίδα. Αυτό συμβαίνει και με τους νεότερους Έλληνες Ευεργέτες (Ωνάσης, Νιάρχος, κ.λπ.) οι οποίοι δημιούργησαν τον πλούτο τους μακράν της Ελλάδος. Ένα πολύ μεγάλο μέρος των χρημάτων τους δεν τα κατέθεσαν στις αποδοτικές τράπεζες του εξωτερικού αλλά στις τράπεζες της ψυχής της Ελλάδας. Τα κληροδοτήματά τους απεικονίζουν τον διακαή έρωτά τους προς την Πατρίδα. Δεν ζητούν ούτε αξιώματα, ούτε τιμές, ζητούν απλά να προσφέρουν στους άλλους.
Και σήμερα με την κρίση πάλι συμβάλλουν οι Ευεργέτες. Αλλά και σήμερα συνεχίζεται η κατάρα του φθόνου. Μήπως δεν είναι έτσι;
Πριν από λίγες ημέρες 3 – 10ου – 2018, λειτουργοί της Μέσης Εκπαίδευσης Μαγνησίας, με αφορμή την χορηγία του Ιδρύματος Μποδοσάκη για τον εξοπλισμό των εργαστηρίων των Γυμνασίων, αρνήθηκαν τη χορηγία (!!!) με πρόσχημα την εμπορευματοποίηση της παιδείας (!!!).
Επιχείρημα με ψεύτικο και υποκριτικό περιεχόμενο, επιχείρημα φτηνό που κρύβει μέσα του το μίσος προς την ευεργεσία αλλά και προς την επιχειρηματικότητα. Κρύβει μέσα του Σταλινισμό, αναχρονισμό, μούχλα….
Επαμεινώνδας Πανάς 